Ποια είναι η διαφορά μεταξύ εξύβρισης, δυσφήμισης και συκοφαντικής δυσφήμισης;

Παρουσιάζεται μια σύντομη ανάλυση των βασικών εγκλημάτων που σχετίζονται με την παραβίαση της τιμής.

Σύμφωνα με το άρθρο 362 του ΝΕΟΥ Ποινικού Κώδικα της Χώρας μας (Ν. 4619/2019), το έγκλημα της δυσφήμισης ορίζεται ως εξής: Αν κάποιος ισχυρίζεται ή διαδίδει για κάποιον άλλον γεγονός που μπορεί να βλάψει την τιμή ή την υπόληψή του ενώπιον τρίτου, τιμωρείται με φυλάκιση έως ένα έτος ή χρηματική ποινή. Αν η πράξη διαπράχθηκε δημόσια ή μέσω διαδικτύου, η ποινή είναι φυλάκιση έως τρία έτη ή χρηματική ποινή.

Σύμφωνα με το άρθρο 366 του ΝΕΟΥ Ποινικού Κώδικα, αν το γεγονός που αναφέρεται στο άρθρο 362 είναι αληθινό, η πράξη παραμένει ατιμώρητη, εκτός αν αυτό αφορά μόνο θέματα οικογενειακής ή προσωπικής ζωής που δεν επηρεάζουν το δημόσιο συμφέρον. Στις περιπτώσεις των άρθρων 362, 363 και 365, αν η πράξη που ισχυρίζεται ή διαδίδει ο υπαίτιος είναι αξιόποινη και έχει ασκηθεί ποινική δίωξη, η δίκη για δυσφήμηση αναστέλλεται μέχρι το τέλος της ποινικής δίωξης. Θεωρείται αποδεδειγμένο ότι το γεγονός είναι αληθινό αν η απόφαση είναι καταδικαστική. Η απόδειξη της αλήθειας του γεγονότος δεν αποκλείει την τιμωρία για εξύβριση, αν από τον τρόπο που πραγματοποιήθηκε η δυσφήμηση ή από τις περιστάσεις υπό τις οποίες έγινε, προκύπτει σκοπός εξύβρισης.

Σύμφωνα με το άρθρο 363 του ΝΕΟΥ Ποινικού Κώδικα, όσοι διαδίδουν ψευδείς πληροφορίες γνωρίζοντας ότι είναι ψευδείς, επιβάλλεται ποινή φυλάκισης τουλάχιστον τριών μηνών και χρηματική ποινή. Εάν η δυσφήμιση γίνεται δημόσια ή μέσω διαδικτύου, η ποινή φυλάκισης αυξάνεται σε τουλάχιστον έξι μήνες και επιβάλλεται επίσης χρηματική ποινή.

Σύμφωνα με το άρθρο 361 του Νέου Ποινικού Κώδικα, η εξύβριση αποτελεί επικουρικό έγκλημα. Αυτό σημαίνει ότι, εκτός από τις περιπτώσεις δυσφήμησης (άρθρα 362 και 363), όποιος προσβάλλει την τιμή κάποιου με λόγο, έργο ή οποιονδήποτε άλλο τρόπο, τιμωρείται με φυλάκιση έως έξι μήνες ή χρηματική ποινή. Εάν η πράξη διαπράττεται δημόσια ή μέσω διαδικτύου, η ποινή είναι φυλάκιση έως ένα έτος ή χρηματική ποινή.

Σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης των περιπτώσεων προσβολής προσωπικότητας στο Αστικό Δίκαιο, ισχύουν τα παρακάτω:

Τέλος, κατά το άρθρο 367 § 1 περ. α’ – δ’ ΠΚ του ΝΕΟΥ Ποινικού Κώδικα, δεν αποτελούν άδικες πράξεις α) οι δυσμενείς κρίσεις για επιστημονικές, καλλιτεχνικές ή επαγγελματικές εργασίες, β) οι δυσμενείς εκφράσεις που περιέχονται σε έγγραφο δημόσιας αρχής για αντικείμενα που ανάγονται στον κύκλο της υπηρεσίας της, γ) οι εκδηλώσεις που γίνονται για την εκτέλεση νόμιμων καθηκόντων, την άσκηση νόμιμης εξουσίας ή για τη διαφύλαξη (προστασία) δικαιώματος ή από άλλο δικαιολογημένο ενδιαφέρον και δ) σε ανάλογες περιπτώσεις. Ωστόσο, κατά την παράγραφο § 2 του ίδιου άρθρου, η πρώτη παράγραφος δεν εφαρμόζεται α) όταν οι παραπάνω κρίσεις και εκδηλώσεις περιέχουν τα συστατικά στοιχεία της πράξης του άρθρου 363 και β) αν από τον τρόπο που πραγματοποιήθηκε ή από τις περιστάσεις υπό τις οποίες τελέστηκε ή δυσφήμηση προκύπτει σκοπός εξύβρισης.

Συνεπώς, αποκλείεται η αφαίρεση του παράνομου χαρακτήρα των πράξεων που αναφέρθηκαν προηγουμένως ως όρος για την αντίστοιχη αδικοπραξία του αστικού δικαίου. Έτσι, η εφαρμογή του άρθρου 367 § 1 του Ποινικού Κώδικα αποτελεί ανεξάρτητη απόδειξη για την αγωγή του προσβληθέντος λόγω της ανάκλησης της παράνομης συμπεριφοράς. Ωστόσο, ο παράνομος χαρακτήρας της προσβολής δεν μπορεί να αναιρεθεί λόγω δικαιολογημένου ενδιαφέροντος και, συνεπώς, οι υπεύθυνοι σύμφωνα με τον νόμο παραμένουν υπό ποινική ευθύνη και υποχρέωση αποζημίωσης σύμφωνα με το αστικό δίκαιο, όταν υπάρχει μία από τις περιπτώσεις του άρθρου 367 § 2 του Ποινικού Κώδικα, ειδικότερα όταν οι αμφιλεγόμενες κρίσεις περιλαμβάνουν τα στοιχεία του αδικήματος της συκοφαντικής δυσφήμησης ή της εξύβρισης.